اعتراض کشاورزان به ضعف صادرات سیب زمینی/ظرفیتی که هدر می رود
خبرگزاری مهر – گروه استانها: زیبا امیدی فر؛ ۱۴۳ هکتار از زمین های کشاورزی کردستان زیر کشت محصولات آبی بوده که حدود ۷ هزار و ۶۵۰ هکتار از سطح زیر کشت سال جاری به سیب زمینی اختصاص پیدا کرد. عمده سطح زیر کشت سیب زمینی استان در دو شهرستان قروه و دهگلان بوده که شهرستان قروه دارای ۲۷ هزار هکتار زمین کشاورزی آبی بوده و در سال جاری ۳ هزار و ۷۴۵ هکتار از اراضی زارعی آبی زیر کشت سیب زمینی قرار گرفته که نسبت به سال گذشته حدود ۱۹ درصد افزایش یافته است.
۱۵ رقم در شهرستان قروه کشت می شود که شامل رقم اسپریت با ۴۴ درصد، بانبا ۲۶ درصد، ۲۰ درصد جلی و سایر ارقام هم ۱۰ درصد از سطح زیر کشت سیب زمینی شهرستان را به خود اختصاص داده اند. میانگین تولید سیب زمینی شهرستان در سال جای ۳۹.۹ تن در هکتار است و میزان تولید در حدود ۱۵۰ هزار تن که نسبت به میانگین کشوری به میزان قابل توجهی بیشتر است. همچنین از نظر کیفیت هم باتوجه به زمان تشکیل غده ها در آب و هوای خنک و اندازه گیری میزان نیترات موجود در غده جزو سیب زمینی های با کیفیت بالا به شمار می آید.
در واقع همه امتیازاتی که سیب زمینی کردستان به خصوص شهرستان قروه دارد، باعث شد تا برای نخستین بار جشنواره استانی سیب زمینی برگزار شود. جشنواره ای که در کنار تلاش مجموعه جهاد کشاورزی استان برای حمایت از این بخش، اعتراض و انتقاد کشاورزان به نبود حمایت های دولت در کنار نقش کمرنگ نمایندگان مجلس برای رفع مشکلات مرتبط از جمله صادرات بسیار دیده شد.
اعتراض به سخنرانی نماینده مجلس
نماینده مردم قروه و دهگلان در مجلس که این روزها در هرکجا تریبونی به دست بیاورد به دفاع از عملکرد خود می پردازد و چه کردم ام و چه آورده ام را در بغچه کلام خود دارد، این بار هم مثل همیشه پشت تریبونی به نام کشاورزی از کارهایی گفت که در کمیسیون کشاورزی انجام داده است. کارهایی که ملموس نبوده و هیچ اثری نداشته اند و همین باعث شد صدای اعتراض تعدادی از کشاورزان در حین سخنرانی «علیمحمد مرادی» در آید و به نشانه اعتراض سخنان او را قطع کرده و با صدای بلند بگویند «این قدر نگو برای کشاورزی کار کرده ام! چه کار کرده ای؟ به غیر حرف و شعار…»
همین طور این اعتراض ها داشت ادامه پیدا می کرد حتی بعد از سخنرانی هم که با هدایت مجری برنامه و میزبانان جشنواره سکوت بر فضای موجود حاکم شد.
ناله کشاورزان بلند بود
به گفته رئیس تعاونی سیب زمینی کاران شهرستان قروه دخل و خرج کشاورزان با این وضعیت در نمی آید و تنها بار قرض است که کشاورز به دوش می کشد. «محمد صالح محمدی» در این مراسم به یک بام و دو هوای صادرات اشاره کرد. «باب صادرات باید باز باشد وگرنه کشاورزان نابود می شود… هرگز فراموش نخواهیم کرد وضعیت خیارکاران و هندوانه کاران را… آقایان مسئول وضعیت حال کشاورزان خوش نیست…»
او از حصاری که بانک ها به روی کشاورزان کشیده اند هم انتقاد داشت. «به مسئولان بانکی گفته شود در بانک ها را به روی کشاورزان نبندند و سرمایه در گردش را به ما بدهند… ابتدا باید فکری به حال صادرات کرد و سپس سرمایه در گردش را به راه انداخت… چرا که کشاورز بدهکار نمی تواند تولید خوب داشته باشد و قرض خود را پس بدهد.»
«محمدی» با بیان اینکه در جایگاهی قرار گرفته ایم که در کشور حرف برای گفتن داریم اما دستمان کوتاه است، به دغدغه آب که مهمترین مسئله در شرق کردستان محسوب می شود، پرداخت. «به ما بگویید آب غرب کردستان کی به شرق استان می آید؟ عنوان می شود آب ملی است و باید کم مصرف شود! کم مصرف کردن زمانی است که آب نباشد! نه وقتی که آب هست چرا که اگر نبود وضعیت این همه تولیدات کشاورزی معلوم نمی شد به کجا می رسید!؟»
«سیب زمینی شده نیاز اساسی بسیاری از خانواده ها و باتوجه به گرانی گوشت امروزه اکثراً شکم خود و خانواده هایشان را با این محصول سیر می کنند و اگر این محصول هم نباشد چه می خواهند بکنند!؟» این کشاورز قروه ای ضمن بیان این مطلب از توان کشاورزان برای تحقق اقتصاد مقاومتی گفت. «اقتصاد مقاومتی توسط همین کشاورزان محقق می شود، در کدام بخش به جز کشاورزی این مهم صورت گرفته است؟ کشاورز از سرمایه خود استفاده می کند و آخر سر باید به عنوان مصرف کننده بیش از حد آب به دادگستری معرفی شود! آیا این تولید را کشاورز خودش برده و خورده است که اینگونه با اون برخورد می شود!؟»
سخنان «محمدی» که به اینجا رسید کشاورزان همه او به نشانه رضایت از این گفته ها که درد مشترکی است بین کشاورزان، او را تشویق کردند.
رئیس تعاونی سیب زمینی کاران قروه در ادامه بار دیگر هدف سخنان خود را مسئولان قرار داد. «تولید سیب زمینی را دست کم نگیرید و ندای کشاورزان را بشنوید و به سادگی از این ناله ها نگذرید!»
«محمد صالح محمدی» گریزی هم داشت به تعیین نرخ خرید تضمینی گندم و صراحتاً اعلام کرد که قیمت در نظر گرفته شده ظلمی است به کشاورز. «نرخ خرید تضمینی گندم زیر ۳ هزار تومان به هیچ وجه به صرفه نیست و این ظلمی است در حق کشاورز. آیا سزاوار است کشاورزان روز به روز دستشان کوتاه تر شود؟ کشاورزان به دنبال لقمه حلال رفته اند اما حالا مقروض بانک اند. پس آنان را دریابید.»
او با جمله ای تأمل برانگیز سخنان خود را به پایان رساند. «قروه مستعد است و اگر کشاورزان به سیب زمینی پشت کنند مطمئن باشید آسیب های جبران ناپذیری را خواهیم دید.»
ضعف در فروش محصول
یکی از کشاورزان پیشرو در کشت سیب زمینی است. کسی که از سال ۷۰ وارد این کار شده و با وجود این همه سال همچنان از ضعف حمایتی دولت می نالد. «رضا خوشنواز» که بیش از ۲۵ هکتار از اراضی کشاورزی اش در شهر دزج به کشت سیب زمینی اختصاص دارد. او از کوتاهی دولت در حق کشاورزان می گوید. «انتظار حمایت ویژه در بازار داخلی و صادرات داریم، در زمینه ماشین آلات هم به روز نیستیم و کردستان نسبت به دیگر مناطق مشکلات بیشتری در این زمینه دارد چرا که با توسعه ماشین آلات می توانیم به اهداف بهتر و نتایج بیشتری دست پیدا کنیم.»
به گفته او نرخی که برای سیب زمینی دولت می گذارد کشاورز اصلاً به آن نگاه نمی کند چون آن قدر پایین است که نمی صرفد و مطابق با بازار نیست.
«خوشنواز» به مشکل صادرات هم اشاره ای داشت و گفت که ۶۵ روز برداشت سیب زمینی داشتیم که در این مدت بیش از از ۶۵ بار شاهد نوسان قیمت بودیم و دلیل آن هم تعرفه ها و بسته و باز شدن مرز بود که تأثیر بسیاری داشت.
او افت قیمت را به ضرر کشاورز دانست و افزایش آن را هم فقط برای واسطه دارای ارزش خواند و خواستار تداوم این جشنواره در سال های آینده برای بررسی وضعیت کشاورزان شد.
زخم نبود صادرات
از شهرستان کامیاران به عنوان کشاورز نمونه انتخاب شده است. «احمد ساعد موچشی» کشاورزی که در دو هکتار زمین توانسته بهترین بهره وری را به دست آورد. او از کم بودن امکانات کشاورزی در کنار تسهیلات کم و نامناسب بانکی می نالد و جدای از این معتقد است کودها به موقع به دستشان نمی رسد و نمی توانند به وقت خود کارشان را انجام دهند.
به گفته «ساعد موچشی» دولت باید با تعیین نرخ مناسب خرد تضمینی سیب زمینی را حمایت کند چرا که اکنون بازار مناسبی نداریم و با نوسانات قیمتی در رنج هستیم.
این کشاورز هم از صادرات و زخمی که بر بدنه کشاورزی زده شده درد دارد. «صادرات مناسب نیست و به موقع انجام نمی شود. ما زا نمایندگان مجلس توقع داریم وقتی رأی می دهیم حداقل کمک کنند و راه صادرات را برای کشاورزان باز کنند.»
نگاه سنگین به سیب زمینی کاران
۵۰ هکتار کشت سیب زمینی دارد و از شهرستان دهگلان روستای طهماسب قلی کشاورز نمونه شناخته شده است. «کوروش محمودی نژاد» که دغدغه هایش بسیار است و امیدش هم فراوان. «انتظار داریم با هزینه هایی که می شود سیب زمینی را با قیمت مناسب بفروشیم و به قولی دخل و خرجمان باهم یکی باشد.»
او با بیان اینکه اشتغال شرق استان وابسته به همین سیب زمینی است خطاب به مسئولان گفت که صادرات محصول یا نیست و یا هست و تنها مختص به یک منطقه است و ما نیاز داریم بازار هدف صادرات بیشتر شود.
مطابق اظهارات «محمودی نژاد» خرید تضمینی یکی از دغدغه های ماست که قیمت پایین می گذارند و این اصلاً با هزینه های تولید نمی خواند.
این کشاورز دهگلانی به مشکل آب هم اشاره کرد. «در خصوص مصرف آب همیشه سیب زمینی کاران مظلوم واقع شده اند و این طور نیست که بگوییم سیب زمینی آب بسیاری را می برد و در واقع باید دانست آب اگر برای سیب زمینی مصرف نشود برای یونجه و کلزا و دیگر موارد مصرف می شود که مصرف آب بالاتری دارند.»
«محمودی نژاد» به اینکه صنایع تبدیلی و بسته بندی در استان وجود ندارد هم اشاره کرد و همین را عامل رقابت نادرست به ویژه در حوزه صادرات دانست.
او هم این جشنواره را برای معرفی محصولات سیب زمینی ضروری خواند و انتقاد آخر خود را به نمایندگان مجلس زد که فقط حرف می زنند و بدون هیچ عملی کشاورزان را ناامید کرده اند.
دغدغه های مشترک
حرف همه کشاورزان بر حمایت نشدن ها بود. چه «سعید کریمیان» که می خواهد امنیت قیمت حاصل شود تا وقت برداشت محصول تکلیف خود را بدانند و چه «کیومرث زارعی» که از شعارهای بی نتیجه نماینده مجلس می خواهد برسد به عملکرد مناسب در بخش کشاورزی.
بازار؛ مشکل اصلی سیب زمینی کارانی است که درگیر حرف و شعار و راهکارهای نمادین و بی اثر مسئولان و نمایندگان مجلس شده اند. کشاورزانی که وقتی به استان همسایه خود نگاه می کنند و دغدغه نمایندگان آنان را که چگونه به هر دری می زنند تا مرزها را برای صادرات بگشایند با نمایندگان خود می سنجند انگیزه و امید را از دست می دهند.
سیب زمینی کاران کردستان می خواهند دیده شوند و در این میان گرچه برگزاری این گونه جشنواره ها و برنامه ها اثربخش هستند اما این سیاست های کلی دولت است که تعیین می کند کشاورز همچنان بیل بر زمین بزند یا نه!؟
