از مزرعه تا مغازه هزاران تومان فاصله/ دلالان از بازار سود می‌برند
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – بهنام عبداللهی: این روزها در تبریز مانند سایر شهرهای بزرگ کشور قیمت میوه‌ها مردم را تکان می‌دهد. این در حالی است که تنها چند کیلومتر آن‌طرف‌تر در مزارع همین میوه‌ها با قیمت اندک از کشاورزان خریداری می‌شود.
هر کیلو سیب‌زمینی چیزی بین ۱۰ الی ۱۵ هزار تومان است، قیمت پیاز هم با فاصله‌ای کم از سیب‌زمینی بالا آمد. گرانی بیش‌تر از همیشه برای مردم قابل‌لمس شد. اقلامی مثل پیاز و سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی پای ثابت غذای ایرانی‌ها به حساب می‌آیند. گرچه گرانی یک‌باره و دور از انتظار این‌ها باعث شد جوک‌هایی هم در فضای مجازی دست‌به‌دست شود؛ اما چیز خنده‌داری برای سرپرستان خانوار وجود نداشت.
مردم دلشان را برای فروشندگان و مغازه‌دارها خالی کردند اما جوابی جز این نشنیدند: «تحریم یعنی همین گرانی…» اما سؤال مهم این بود که چرا پیش از اقلام وارداتی، سیب‌زمینی و پیاز و بسیاری از میوه‌ها که از صفر تا صد در داخل کشور تولید می‌شوند به این سرعت گران شدند؟
تولیدکنندگان و کشاورزان می‌گویند که تقصیر آن‌ها نیست: «سیب درجه‌یک برای ما ۱,۸۵۰ تومان آب می‌خورد اما حدود ۱,۴۰۰ تومان از ما می‌خرند که در بازار نزدیک به ۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.»
قیمت میوه‌های تابستانی حالا در بازار تبریز، تهران، مشهد و دیگر شهرهای بزرگ کشور به هم نزدیک است. برای مثال هر کیلو آلبالو در بازار به قیمت ۱۲ هزار تومان، هر کیلو گیلاس قرمز و سیاه ۱۵ تا ۲۲ هزار تومان و زردآلو ۱۳ تا ۱۸ هزار تومان به فروش می‌رسد.
اما این‌ها قیمت‌هایی نیست که باغداران تعیین کرده باشند. علی حاجی‌بابایی یک باغدار در شبستر است که گیلاس تولید می‌کند. او به خبرنگار مهر می‌گوید هر کیلو گیلاس را حدود ۲ الی ۳ هزار تومان می‌فروشد اما می‌داند که چند کیلومتر آن‌طرف‌تر در مغازه‌های تبریز محصولاتش چند برابر گران‌تر به مردم فروخته می‌شود.
او از این موضوع ناراحت است و می‌گوید: «در این میان تنها دلالان هستند که سود می‌کنند؛ از ما باغداران ارزان می‌خرند و به میادین تره‌بار و مغازه‌داران گران می‌فروشند و مردم هم مجبورند گران بخرند.»
در یزد هم صدای معاون اقتصادی استاندار درآمده است. سید مسعود عظیمی اخیراً از تفاوت ۱۵۰ درصدی قیمت محصولات کشاورزی و باغی از مزرعه تا مغازه‌ها سخن گفته است.
در اصفهان هم همین‌طور. رئیس اتحادیه صنف میوه و سبزی‌فروشی اصفهان هم از تفاوت چندین برابری قیمت محصولات از باغ تا مغازه گلایه دارد.
او راهکاری هم ارائه کرده است: «باید نظام توزیع را اصلاح کنیم و بتوانیم با قیمت مناسب‌تری میوه و سبزی را به دست مصرف‌کننده برسانیم، یکی از راهکارهای مؤثر برای رسیدن به این هدف آن است که سود عمده‌فروشان و خرده‌فروشان مشخص شود و نهادهایی مانند اتاق اصناف و تعزیرات، نظارت‌ها را افزایش دهند تا قیمت خرده‌فروشی نیز تحت کنترل درآید.»
فاصله بسیار زیاد قیمت محصولات کشاورزی از مزارع تا مغازه‌ها موضوع جدیدی نیست. سال‌هاست که باغداران و کشاورزان از ارزانی و ضررهایی که متحمل می‌شوند می‌گویند و مردم از گرانی می‌نالند.
از قیمتی که مصرف‌کننده برای هر کیلوگرم میوه پرداخت می‌کند، نهایتاً ۲۵ تا ۳۰ درصد سهم باغداران و تولیدکنندگان است و بقیه آن به جیب دلالان و واسطه‌ها می‌رود سید وحید رضا ابطحی، مدیرعامل اتحادیه باغداران ایران می‌گوید بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، از قیمتی که مصرف‌کننده برای هر کیلوگرم میوه پرداخت می‌کند، نهایتاً ۲۵ تا ۳۰ درصد سهم باغداران و تولیدکنندگان است و بقیه آن به جیب دلالان و واسطه‌ها می‌رود یا اینکه هزینه رسیدن این محصول از مبدأ تولید تا بازار مانند سورتینگ، حمل‌ونقل و غیره است.
او می‌گوید: اگر به‌عنوان‌مثال پرتقال کیلویی ۳ هزار تا حدود ۶ هزار تومان به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد، سهم باغداران از آن کمتر از هزار تومان و حتی در برخی موارد حدود ۸۰۰ تومان است.
بر اساس اظهارات این مقام مسئول و قیمت‌های رسمی بانک مرکزی از بازار میوه و تره‌بار، سهم تولیدکنندگان از قیمت هر کیلوگرم میوه توت‌فرنگی گلخانه‌ای به‌عنوان گران‌ترین میوه در بازار با ۴,۸۶۰ تومان و کمترین آن به هندوانه به‌عنوان ارزان‌ترین میوه با ۶۶۶ تومان برمی‌گردد.
البته از طرفی دیگر باید این نکته را هم مد نظر داشت که گاهی دلیل سرسام‌آور بودن قیمت یک کیلو میوه در مغازه، تنها یک دلال نیست.
برخی اوقات میوه و سبزیجات از مزرعه تا مصرف‌کننده توسط چندین دلال دست به دست می‌شود که حتی اگر هریک از این دلالان درصد کمی بر قیمت اصلی اعمال کنند، قیمت نهایی رقم غیرقابل‌باوری خواهد بود.
سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی هم بر همین اعتقاد است و می‌گوید: متأسفانه یک نوع میوه در میادین میوه و تره‌بار شش بار دست به دست می‌شود تا به دست مغازه‌دار جهت عرضه به مصرف‌کنندگان واقعی برسد.
او مثال می‌زند: هر کیلوگرم گلابی درجه‌یک در استان گیلان ۱۰ هزار تومان و همین میوه در سطح عرضه معمولی برای شهروندان تهرانی به ازای هر کیلو ۲۸ تا ۳۲ هزار تومان است.
علیرضا میرمحمدی، یک میوه‌فروش در راسته‌کوچه تبریز از اینکه مردم فکر می‌کنند مقصر افزایش قیمت‌ها، مغازه‌داران و میوه‌فروشان هستند گلایه می‌کند. او به خبرنگار مهر می‌گوید: گرانی میوه هیچ ربطی به میوه‌فروشان ندارد، چراکه آن‌ها هم این محصولات را گران می‌خرند و درصد قانونی خود (۳۵ درصد) را به قیمت محصول خریداری شده اضافه می‌کنند.
او توضیح می‌دهد: یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که عرضه‌کنندگان میوه در میدان مرکزی میوه و تره‌بار عمدتاً فاکتوری برای فروش محصولاتشان به فروشندگان میوه و در واقع عرضه‌کنندگان خرد این محصول ارائه نمی‌دهند و همین مسئله سبب می‌شود قیمت میوه مشخص نباشد و هر کسی با نرخ دلخواه خود میوه را به میوه‌فروشی‌ها می‌فروشد.
کشاورزان و باغداران در ایران وضعیت خوبی ندارند. بسیاری از آن‌ها جزو اقشار آسیب‌پذیر به شمار می‌آیند که باد، باران و سیل می‌تواند زحمت یک‌ساله‌شان را نابود کند. اما در این میان دلالانی هستند که با چند تماس تلفنی هرسال و هرماه زحمت‌های کشاورزان را بر باد می‌دهند.
کشاورزی تنها منبع درآمد روستاییان آذربایجان شرقی است. به گفته معاون مدیریت منابع سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی در ۴ سال گذشته ۱۰۰ هزار تن تولیدات کشاورزی استان افزایش پیدا کرده است اما این پیشرفت نه برای کشاورزان خوشحال‌کننده است و نه برای مردم قابل‌لمس. فاصله ناراحت‌کننده‌ای میان مزارع و مغازه‌ها به وجود آمده است.
