توسعه کشت پسته در دروازه اروپا/ آذربایجان‌شرقی تازه وارد کشت پسته
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – بیت اله احمدی؛ آذربایجان شرقی در یک منطقه نیمه خشک اقلیمی قرار گرفته و استمرار و حاکمیت خشکسالی های چند سال اخیر در سطح استان باعث کاهش منابع آبی، اُفت شدید سفره های آب زیرزمینی، خشک شدن و پس روی آب دریاچه ارومیه و گسترش سطح اراضی شور حاشیه دریاچه ارومیه شده است.
نتایج تحقیق نشان داد که از کل مساحت این استان حدود ۲۵ درصد کاملا مناسب، ۲۷ درصد نسبتا مناسب و ۴/۴۸ درصد نیز کاملا نامناسب جهت کاشت پسته است؛ با کشت محصولاتی که نیاز آبی کمی دارند ضمن تداوم تولید، از بروز خطرات زیست محیطی جلوگیری می شود.
تولید بیش از ۸۵ درصد از پسته استان آذربایجان شرقی در سال ۱۳۹۲ در اراضی حاشیه دریاچه ارومیه محقق شد، این طرح با هدف جلوگیری هر چه بیشتر از وقوع فاجعه زیست محیطی در حاشیه دریاچه ارومیه و حمایت مستقیم از بهره برداران بخش کشاورزی در این مناطق اجرا شد.
پسته رقم بادامی در استان آذربایجان شرقی به عنوان پایه ای سازگار انتخاب شد و ارقام تجاری نظیر اوحدی، احمدآقایی و اکبری و سازگار با شرایط اقلیمی استان به عنوان تاج پیوند می شوند، باغداران شهرستان های مرند و اسکو در تولید پسته موفق ظاهر شده اند؛ شهرستان های آذرشهر، تبریز، ایلخچی و جلفا از عمده مراکز تولید این محصول در استان به شمار می روند.
باغات پسته در شمالغرب کشور توسعه پیدا می کند
معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی، در حاشیه سفر به تبریز در گفتگو با خبرنگار مهر، توسعه باغات پسته در شمالغرب کشور را از برنامه های معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی دانست و گفت: با انجام برنامه های اصلاحی، باغات تولید پسته در کشور تا ۲ برابر قابل افزایش است.
محمدعلی طهماسبی با بیان اینکه بیش از نیمی از سطح کشت پسته ایران در یک استان خشک و شورکرمان واقع شده است، تصریح کرد: نزدیک به ۴۴۰ هزار هکتار سطح زیرکشت که شامل ۸۱ درصد سطح زیرکشت باغات می شود در ۱۲ استان متمرکز شده که عمده سطح کشت شده مناطق از کیفیت آب و خاک خوبی برخوردار نبوده و منجر به کاهش عملکرد پسته ایران می شود.
به گفته معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی بروز خشکسالی های پیاپی و تغییرات اقلیمی در سال های اخیر ضمن تأثیر منفی در توسعه کمی و کیفی پسته، کشت و توسعه سایر محصولات باغبانی را با محدودیت بیشتری مواجه ساخته و با توجه به اقلیم این مناطق پسته یکی از گونه های مقاوم در شرایط سخت است.
وی از رشد ۷۳ درصدی تولید پسته در ایران خبر داد و خاطرنشان کرد: تولید پسته در کشور از ۱۶۵ هزار تن در سال ۱۳۸۷ به ۲۸۷ هزار تن در سال ۱۳۹۶ رسید.
طهماسبی با تشریح تقسیم بندی های کست پسته در ایران عنوان کرد: کرمان، خراسان و یزد از استان های قدیمی و پیشرو در کشت پسته هستند و پس از آن استان های میانه رو مانند قزوین، مرکزی و قم قرار گرفته اند و در تقسیم بندی آخر استان های جدیدالورود مانند آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی، زنجان، اردبیل، لرستان، همدان، کردستان، کرمانشاه، خراسان شمالی و ایلام قرار دارند.
راه اندازی اولین ترمینال فرآوری پسته در یامچی
برداشت پسته در یامچی از اوایل شهریور آغاز می شود و تا اواسط مهر ادامه می یابد، این منطقه در سال های اخیر به قطب پسته استان آذربایجان شرقی تبدیل شده است.
این محصول با ارزش همانند بسیاری از محصولات کشورمان با مشکل بسته بندی مدرن و مشتری پسند، روبه روست که این معضل، در تولید و عرضه پسته یامچی نیز قابل مشاهده است و بخشی از دسترنج باغداران بدین ترتیب در حاشیه بازار عاید دلالان می شود.
خام فروشی و نبود صنایع تکمیلی و بسته بندی پسته، یکی از کمبودهای توسعه محصول پسته در شهرستان مرند است، طرح فرآوری و بسته بندی این محصول باید در منطقه یامچی در اولویت قرار بگیرد تا این محصول ویژه، به قیمت واقعی خود به فروش برسد.
مساحت کل باغات بارده و غیربارده پسته در شهرستان مرند حدود ۳۳۵ هکتار است که از این مقدار حدود ۱۲۵ هکتار بارده و ۲۱۰ هکتار غیربارده و حدود ۷۰ درصد یعنی۲۳۰هکتار در بخش یامچی قرار دارد.
مسئولان استان آذربایجان شرقی با توجه جدی به موقعیت سوق الجیشی برخی شهرستان های استان و هم مرز بودن با چندین کشور، ضمن توسعه همه جانبه کشت پسته، زمینه بسته بندی و صادرات بین المللی آن را در اولویت برنامه های خود قرار دهند
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مرند، در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: پیش بینی تولید شهرستان مرند در سال جاری حدود ۱۰۲ تن است که عملکرد آن در هر هکتار ۸۵۰ کیلوگرم خواهد بود.
وی ارقام غالب کاشته شده در شهرستان مرند را اکبری، احمدآقایی، کرامتی، کله قوچی و اوحدی دانست که از مرغوبیت و بازارپسندی خوبی برخوردارند.
رحمانی همچنین با بیان اینکه در سال های گذشته با توجه به تولید کم پسته در شهرستان این محصول به صورت کم و تازه خوری به بازار عرضه می گردید، گفت: اما با توجه به افزایش کشت و تولید محصول، بازار کشش خرید پسته به صورت تازه خوری و تر را ندارد و بیشتر باغداران پسته عادت به فروش پسته تر را دارند که فروش این محصول را در بازار با مشکل مواجه کرده است.
وی از راه اندازی واحد فرآوری پسته در یامچی خبر داد و اذعان داشت: یک سرمایه گذار که خود نیز دارای باغ پسته در یامچی است، اقدام به راه اندازی واحد فرآوری پسته کرده که می تواند در هر ساعت حدود یک تن پسته تر را فرآوری، سورتینگ و درجه بندی کند.
رحمانی اظهارداشت: با توجه به ظرفیت های فراوان کشاورزی در بخش یامچی، باید زمینه ورود سرمایه گذاران صنایع تبدیلی به کسب و کارهای جدید فراهم شود و راه انداری این واحد نقش بسزایی در جلوگیری از فعالیت دلالان پسته و افزایش درآمد باغداران خواهد داشت.
به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مرند راه اندازی ترمینال ضبط پسته با هدف حذف دلالان نقطه عطفی در خرید عادلانه پسته از کشاورز بوده و برای رفع برخی مشکلات باغداران و جلوگیری از سرگردانی آنان بهترین مزیت است.
کاهش ۱۵ درصدی برداشت پسته از باغات مرند
کشت پسته و توسعه سریع باغات در شهرستان مرند با توجه به نگاه جدید در بخش کشاورزی و بحث توجه به کشت گیاهان کم آب بر در چند سال گذشته و در یک دهه اخیر مورد توجه ویژه کشاورزان قرار گرفته است، به طوری که در یک دهه شهرستان مرند به عنوان یک قطب تولید پسته در شمالغرب کشور تبدیل شد.
بخشدار یامچی مرند، در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به آغاز برداشت پسته از باغات این شهر گفت: امسال برداشت پسته به دلیل نوسانات دمایی و بارش تگرگ کاهش ۱۵ درصدی دارد.
بهرام ملکی با اشاره به انیکه سال گذشته حدود ۹۰ تن پسته از ۲۹۰ هکتار این شهرستان برداشت شد، افزود: یامچی، قطب تولید پسته در شمال غرب کشور است و ضرورت دارد برای جلوگیری از خسارت ناشی از شرایط جوی، سیستم ضد تگرگ در باغ‌های پسته این منطقه تعبیه شود.
وی اظهار داشت: طبق برنامه ریزی های صورت گرفته قرار است با همکاری مدیریت جهاد کشاورزی مرند و کشاورزان، سامانه ضد تگرگ جهت جلوگیری از خسارات احتمالی در چند نقطه از باغات شهر مستقر شود.
بخشدار یامچی با اشاره به کیفیت بالای پسته منطقه یامچی به دلیل شرایط خاص جغرافیایی خاطرنشان کرد: نبود صنایع تکمیلی و مرکز فرآوری پسته، از جمله مشکلات موجود در این حوزه است که موجب شده پسته تولیدی در یامچی با برند و نام های دیگر در بازارهای داخلی و خارجی به فروش برسد.
ملکی اضافه کرد: البته با پیگیری های مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان، مقدمات راه‌اندازی مرکز فرآوری پسته در یامچی انجام شده و در آینده صنایع تبدیلی و تکمیلی در این منطقه ایجاد خواهد شد.
وی گفت: راه اندازی مرکز فرآوری پسته در شهرستان باعث می شود باغداران علاوه بر عرضه محصول خود به صورت نوبرانه و تازه خوری، به صورت خشکبار نیز به بازارهای داخلی و خارجی صادر کنند.
بخشدار یامچی با اشاره به میزان اشتغال زایی پسته در شهرستان مرند اذعان داشت: هم اکنون حدود هزار نفر به صورت مستقیم در زمینه تولید پسته در یامچی مشغول به کار هستند که امیدواریم با توسعه باغات، شاهد ایجاد شغل های جدید در این حوزه باشیم.
اما ناگفته پیداست، توسعه کاشت پسته می تواند اثرات مثبت و معنی داری را بر ابعاد اقتصادی و اجتماعی خانوارهای پسته کار بر جای گذاشته و سطح رفاه، میزان درآمد، پس انداز، رضایتمندی و مشارکت خانوارهای پسته کار را افزایش دهد.
به جاست، مسئولان استان آذربایجان شرقی با توجه جدی به موقعیت سوق الجیشی برخی شهرستان های استان و هم مرز بودن با چندین کشور، ضمن توسعه همه جانبه کشت پسته، زمینه بسته بندی و صادرات بین المللی آن را در اولویت برنامه های خود قرار دهند.
از طرفی قرار گرفتن جاده ترانزیتی تبریز – بازرگان و دروازه اروپا در شهرستان مرزی مرند استان آذربایجان شرقی، بهترین فرصت برای صادرات محصولات کشورزی این منطقه به شمار می رود.
باید توجه داشت که با توجه به سرمایه گذاری های گسترده کشورها در تولید پسته و از طرفی شناخت بیشتر و در نتیجه تقاضای بیشتر آن، اقدامات لازم برای افزایش تولید و صادرات آن در استان آذربایجان شرقی صورت بگیرد.
