حذف چرای دام در مراتع خطرناک است؟
یک کارشناس آبخیزداری و منابع طبیعی با اشاره به وابستگی متقابل دام و مرتع گفت: خروج دام از مراتع و جایگزین کردن آن با نژادهای غیربومی، امنیت غذایی کشور را به مخاطره می اندازد.
– “: حمید سینی ساز کارشناس آبخیزداری، منابع طبیعی و کشاورزی با اشاره به اینکه یکی از موضوعاتی که باید در آبخیزداری مدنظر واقع شود، توجه به پوشش گیاهی و مراتع به عنوان عامل و مانع طبیعی کاهش دهنده قدرت و سرعت آب در وقوع سیلها است، گفت: یکی از قوانینی که در این خصوص محل بازنگری جدی است و نیاز به اصلاح دارد، ماده 14 قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی است.
در بند ب این ماده، آمده که در راستای حفظ پوشش گیاهی مراتع، از جمعیت دام مرتعی تا حد تعادل کاسته شود و دامهای صنعتی و یکجانشین جایگزین آن شود.
این کارشناس آبخیزداری، منابع طبیعی و کشاورزی ادامه داد: در قانون مذکور اولا حد تعادل تعریف نشده است و این راه را برای حذف هرچه بیشتر دامهای مرتعی و در حقیقت انقراض تدریجی گونه های ژنتیکی دامها و نژادهای بومی هموار می کند.
اتفاقی که متاسفانه امروزه در حال رخ دادن است.
ثانیا طراحان این قانون، گویا مقوله وابستگی متقابل دام و مرتع را که در مقالات علمی ثابت شده، یا اصلاً قبول نداشته و یا اینکه نادیده گرفته اند.
نتیجه این دو اشکال قانونی باعث وابسته شدن کشور به واردات بی رویه نژادهای دام غیربومی شده است که این نژادها به همراه خود الزامات دیگری نظیر خوراک و نهاده های دامی و نیز شرایط نگهداری خاص می طلبد که آنها نیز عموماً وارداتی است و کشور را در این مساله وابسته می کند.
سینی ساز افزود: مراتع به دام و فضولات آن نیاز دارند؛ چرای دام در مراتع باعث تقویت قدرت جذب خاک و نگهداری رطوبت باران شده در آن شده و همچنین قدرت جوانه زنی علوفه ها و پوشش گیاهی را افزایش می دهد.
به لحاظ علمی نیز ثابت شده است که مواد موجود در بزاق دهان دامها در جوانه زنی و رشد مجدد علوفه بسیار موثر است.
از طرف دیگر باید توجه داشت که دامهای کشور ما نیز متقابلاً به دلیل اینکه ذاتاً کوچ رو هستند، برای تغذیه به مراتع نیاز دارند و در طی هزاران سال، با چنین شرایطی خو گرفته اند.
این کارشناس آبخیزداری و کشاورزی با اشاره به اینکه حضور نیافتن دام در مراتع، می تواند در آتش سوزی مراتع و جنگلها نیز موثر باشد، اظهار داشت: در آتش سوزی های اخیر، فارغ از وجود علل و عوامل انسانی یا آتش گرفتن خودبه خودی مراتع، وجود علوفه خشکی که قبلا به مصرف دام نرسیده بود، موجب گسترش هرچه بیشتر آتش شد که اگر قبلا توسط دام مصرف شده بود، حتی در صورت آتش سوزی عمدی در مراتع نیز حجم خسارتها کمتر می شد.
سینی ساز افزود: در بند ب ماده 14 قانون افزایش بهره وری، گفته شده است که تا حد تعادل جمعیت دام وابسته به مرتع کم شود.
در این باره باید گفت اولا کسی منکر امکان آسیب وارد آمدن به مرتع در صورت چرای بی رویه دام نیست.
اما حد تعادل کجاست؟ چرا که کاهش بی رویه تعداد دام در مراتع، می تواند به ضرر مرتع باشد.
قانون در اینجا حد تعادل را تعریف نکرده و تعریف این متغیر بر عهده آیین نامه ها و دستورالعمل ها گذاشته شده که اولاً نظر اشخاص بیش از معیارهای علمی و حقوقی در آن مؤثر است و همچنین این قبیل آیین نامه ها قابلیت تغییر مکرر دارند و برای بهره بردار قابلیت برنامه ریزی بلندمدت ایجاد نمی کند.
به گفته سینی ساز، توصیه قانونگذار در قانون مذکور به جایگزینی دامها و نژادهای بومی با نژادهای یکجا نشین (صنعتی) و غیربومی که سازگاری با اقلیم ایران ندارند، بسیار عجیب و اشتباه هست و این مساله فارغ از خطر انقراض گونه ها و نژادهای بومی، هم برای منابع طبیعی موجب خسارت و ضرر است و هم امنیت غذایی را به واسطه الزامات و تبعات بعدی نظیر نگهداری و تامین نهاده دامی، مورد تهدید جدی قرار خواهد داد.
کلید واژه ها: منابع طبیعی – آبخیزداری – طبیعی – کارشناس – کشاورزی – منابع – مراتع – پوشش گیاهی – جایگزین – افزایش بهره وری – یکی از – امنیت غذایی – بخش کشاورزی – قانون – تعادل – گیاهی – مرتع – پوشش – ماده – چرای دام – بهره وری – وابستگی – خطرناک – افزایش – اصلاح – صنعتی – ادامه – امنیت – دهنده – جمعیت