احیاء تالاب هامون همت ملی را می خواهد

احیاء تالاب هامون همت ملی را می خواهد

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان گفت: نبود دولتی مقتدر در افغانستان، ساخت سد کجکی بر روی هیرمند، نصب و به کارگیری انواع پمپ در مسیر رودخانه هیرمند جهت کشاورزی توسط کشاورزان افغان، – خشک شدن دریاچه هامون را در پی داشته است.

وحید پورمردان، مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان در خصوص علت خشک شدن تالاب هامون، به میزان گفت: دریاچه و تالاب بین المللی هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه، هفتمین تالاب بین المللی جهان و یکی از ذخیره گاه های زیست کره در ایران است.

این دریاچه از سه دریاچه کوچک به نام های هامون پوزک، هامون سابوری و هامون هیرمند تشکیل شده است که در زمان فراوانی آب به هم می پیوندند و دریاچه ی مشترک هامون میان افغانستان و ایران را تشکیل می دهند.

رودخانه ی هیرمند شریان اصلی ورود به هامون و رودخانه های خاش رود، فراه، هاروت رود، شوررود، حسین آباد و نهبندان به هامون می ریزند.

پور مردان توضیح داد: تالاب هامون در چهارمین کنگره جهانی ذخیره گاه های زیست کره که روز های پایانی سال 1394 در لیما پایتخت پرو برگزار شد، توسط یونسکو به عنوان ذخیره گاه زیست کره ثبت شد و بدین ترتیب تعداد ذخیره گاه های زیست کره در ایران به 12 مورد افزایش یافت.

وی عنوان کرد: از سال های پایانی دهه 1370 و هم زمان با کاهش بارش ها و خشکسالی، میزان ورودی آب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون مرتباً کاهش یافت.

پمپاز و انتقال آب هامون توسط خط لوله به زاهدان و انتقال و ذخیره آب در چاه های نیمه زابل و همچنین استفاده از حق آبه هامون جهت کشاورزی در زابل از دلایل اصلی خشک شدن هامون می باشد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان تاکید کرد: نبود دولتی مقتدر در افغانستان، ساخت سد کجکی بر روی هیرمند، نصب و به کارگیری انواع پمپ در مسیر رودخانه هیرمند جهت کشاورزی توسط کشاورزان افغان، خشک شدن دریاچه هامون را در پی داشته است.

این مسئله موجب قطع شدن منبع معاش 400 هزار سیستانی، کاهش قابل ملاحظه پرندگان بومی سیستان، رو به انقراض نهادن گاو سیستانی، بروز فقر و نا امنی های پیامد آن، مهاجرت گسترده سیستانیان به مناطق شمالی کشور و زوال روزافزون صنایع دستی سیستان شده است.

وی گفت: هیرمند وقتی وارد ایران می شود از مسیر رودخانه وارد ایران می شود که در مسیر خود به دو شاخه تقسیم می شود یک شاخه رودخانه مرزی است و شاخه دیگر به این تالاب می رسد که منابع شرب و کشاورزی سیستان را تأمین می کند.

پورمردان توضیح داد: در خصوص حق آبه رودخانه هیرمند افغانستان براین شد که حقابه سیستان را بدهند و بیشتر در بحث کشاورزی و تامین آب شرب مطرح شده است و در بحث محیط زیست را به هیچ عنوان در نظر نگرفته بودند شاید به این دلیل است که کسی فکر نمی کرد یک روز این تالاب خشک شود و یا اینکه مباحث زیست محیطی در گذشته مدنظر نبوده یا مطالعاتی در این خصوص نشده است و فقط حقابه سیستان با رویکرد کاربردی کشاورزی و آب شرب منطقه مطرح است.

وی ادامه داد: میزان حق آبه سیستان از افغانستان 720 میلیون مکعب است که وارد کشور می شود و در چاه ها و تالاب ها ذخیره می شود و از میزان تقاضا به 400 میلیون مترمکعب برای کشاورزی است و فقط 60 میلیون متر مکعب برای تامین تالاب هامون در سال تخصیص داده میشود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان اظهار کرد: اینکه ماهیت حق آب هامون را در واقع نمی توان با این مقدار تعیین کرد یک چیز بدیهی است که این آب هایی که وارد ایران می شوند و ذخیره می شوند حجم بسیار بالایی از این آب برای تامین آب شرب و کشاورزی که در این مناطق بسیار ضروری و واجب است.

وی بیان کرد: در مرحله دوم می تواند با موضوع محیط زیست مربوط به تالاب هامون که با حجم بسیار ناچیز 60 میلیون مترمکعب برای تالاب است، در واقع 11 تا 13 میلیارد متر مکعب گنجایش تالاب هامون است که این مقدار حقابه محیط زیست برای این تالاب بسیار کم و در واقع بی اهمیت جلوه دادن محیط زیست در منطقه سیستان بسیار مشهود است.

همچنین تاکید کرد: تالاب هامون در گذشته به صورتی بوده است که هم طبیعت و اقلیم خیلی داشته است که طی دو دهه گذشته باعث شده بود که تالاب هامون در گذشته به صورت یک کلر آبی عمل کند و با توجه به باد های 120 روزه ای که از شمال غربی کشور به طرف جنوب شرقی می وزد و این باد هم از روی تالاب می گذرد از این تالاب به صورت یک کولر آبی برای منطقه سیستان بوده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان گفت: هامون بصورت یک دریای عظیمی بوده و در واقع هیچ وقت کسی فکر نمی کرد که این تالاب طی دو دهه به خشکی بکشد در واقع سدسازی های بی رویه و ساختن بند های خاکی در مقابل منشا این آب این چشمه از افغانستان باعث شده که این تالاب به طرف خشک شدن برود.

پورمردان متذکر شد: همچنین تغییرات اقلیم آب و هوایی تاثیر و کاهش بارندگی طی دو دهه گذشته باعث شده است که این تالاب رو به خشکی برود و همچنین طی تغییرات اقلیم آب و هوایی تاثیر و کاهش بارندگی در دو دهه گذشته باعث شده است که این تالاب به خشکی برود و همچنین خشکسالی بسیاری دارد و دلیل دیگری که تاثیر زیادی دارد بهره برداری ها و کشاورزی ها در بالادست هامون است که جریانات این تالاب را دچار مختل کرده است و همچنین رونق کشاورزی و موارد دیگری بهره برداری هایی که به صورت بند خاکی در بالادست در کشور افغانستان باعث شده این تالاب را به خشکی بکشاند.

کلید واژه ها: دریاچه – هامون – مدیرکل حفاظت محیط زیست – سیستان و بلوچستان – تالاب بین المللی – حفاظت محیط زیست – هیرمند – تالاب هامون – رودخانه – تالاب – بین المللی – افغانستان – محیط زیست – بلوچستان – ایران – رودخانه هیرمند – خشک شدن – سیستان – زیست – مدیرکل – دریاچه هامون – تشکیل – حفاظت – حسین آباد – کشاورزان – محیط – در ایران – فراوانی – کشاورزی – ساخت سد